Isparta’nın Yalvaç ilçesinde bulunan Pisidia Antiokheia Antik Kenti, Hristiyan dünyası için kutsal bir hac merkezi olarak bu yıl 40 bin hacıyı ağırladı. Antik kentin en önemli yapılarından biri olan St. Paul Kilisesi, Hristiyanlık tarihindeki önemiyle öne çıkıyor.
Tarihi ve Stratejik Önemi
Pisidia Antiokheia, Yalvaç’ın yaklaşık 1 kilometre kuzeydoğusunda, Göller Yöresi’nde yer alıyor. Antik kent, M.Ö. 285 yılında Seleukos Krallığı tarafından kuruldu ve ismini Kral Antiokhos’tan aldı. Roma İmparatorluğu döneminde koloni başkenti olarak önemli bir stratejik role sahipti.
M.S. 46 yılında Havari Barnabas ve Aziz Pavlus’un kenti ziyaret ederek Hristiyanlık vaazlarını vermesi, Pisidia Antiokheia’yı Hristiyan dünyasında kutsal bir yer haline getirdi. Bu olay, İncil’in “Havarilerin Mektupları” bölümünde de anılmaktadır.
Kazı Çalışmalarının Tarihçesi
1826 yılında Papaz Arundel tarafından keşfedilen kent, 1908 yılında Ramsay liderliğinde kazılmaya başlandı. 1924-1927 yılları arasında Michigan Üniversitesi tarafından kazılar devam etti. 1980’lerde ise Yalvaç Müze Müdürlüğü tarafından kurtarma kazıları gerçekleştirildi.
2008 yılından itibaren Süleyman Demirel Üniversitesi adına Prof. Dr. Mehmet Özhanlı’nın başkanlığında başlatılan çalışmalar, yıl boyunca devam ediyor. Bu süreçte kentin ana giriş kapısı, Decumanus Maximus, Cardo Maximus, tiyatro, Augustus Tapınağı, hamam ve St. Paul Kilisesi gibi önemli yapılar ortaya çıkarıldı.
Men Tapınağı ve Kutsal Alan
Pisidia Antiokheia’nın bir diğer önemli yapısı olan Men Tapınağı, 70 metre uzunluğunda ve 6 metre yüksekliğinde temenos duvarıyla dikkat çekiyor. Tapınakta hilal betimlemeli adak stelleri bulunuyor ve bu özellikleriyle eşsiz bir yapıya sahip.
Tapınağın bulunduğu 1600 metre yüksekliğindeki dağın zirvesi tamamen kutsal alan olarak kabul ediliyor. Prof. Dr. Mehmet Özhanlı, tapınağın çevresinde 750’ye yakın yapı tespit edildiğini ve bu alanın Pagan hacılar için de önemli olduğunu ifade etti. Ayrıca Hekate’ye adanmış bir tapınağın varlığı da bu alanın mistik geçmişini ortaya koyuyor.
Turizm Potansiyeli
Kazı çalışmaları sayesinde Pisidia Antiokheia’nın turistik cazibesi her geçen yıl artıyor. 2008 öncesinde yalnızca birkaç yüz kişiyi ağırlayan kent, bugün yılda 30-40 bin ziyaretçiye kapılarını açıyor.
Geleceğe Miras Projesi kapsamında Men Tapınağı ve çevresindeki yapılar restore edilerek ziyarete açılacak. Bu proje sayesinde, bölgenin kültürel mirası korunurken, turizmden elde edilen gelirler ile ekonomik kalkınma hedefleniyor.